Thép chịu nhiệt - Phần 3

Các dạng gia công tiếp

Dạng hoàn thiện bề mặt

Ký hiệu ^a sản phẩm tấm phẳng

Ghi chú

Cán nóng

Cán nóng, không nhiệt luyện, không tẩy vảy oxit

Có phủ vảy oxit cán

1U

Thích hợp đối với sản phẩm còn phải qua gia công nóng, ví dụ dải thép cho cán lại

Cán nóng, nhiệt luyện ^b, không tẩy vảy oxit

Có phủ vảy oxit cán

1C

Thích hợp đối với các chi tiết có tẩy vảy oxit hoặc gia công cơ khí tiếp theo hoặc sử dụng ở nhiệt độ cao

Cán nóng, nhiệt luyện, làm sạch vảy oxit bằng phương pháp cơ học

Không có vảy oxit

1E

Dạng làm sạch vảy oxit bằng phương pháp cơ học ví dụ mài thô hoặc phun bi, phụ thuộc vào mác thép và sản phẩm và còn bị phụ thuộc vào sự quyết định của người sản xuất ngoại trừ có sự thỏa thuận khác

Cán nóng, nhiệt luyện, rửa oxit

Không có vảy oxit

1D

Tiêu chuẩn thông thường đối với nhiều mác thép bảo đảm tính chống ăn mòn tốt, cùng với sự hoàn thiện bằng các quá trình tiếp. Cho phép mài bỏ những nốt (điểm) khuyết tật bề mặt không cần mài bóng cấp 2D hoặc 2B

Cán nguội

Cán nguội, nhiệt luyện, không tẩy gỉ

Mài bóng với màng oxit do nhiệt luyện

2C

Thích hợp đối với các chi tiết sau khi đã tẩy gỉ bề mặt hoặc gia công cắt gọt tiếp theo hoặc sử dụng ở nhiệt độ cao

Cán nguội, nhiệt luyện, làm sạch oxit bề mặt bằng phương pháp cơ học

Mài thô và dũa

2E

Thường áp dụng đối với các thép có màng oxit có tính chống ăn mòn rất tốt trong dung dịch axit, có thể qua rửa axit.

Cán nguội, nhiệt luyện, rửa axit

Nhẵn bóng

2D

Hoàn thiện bề mặt để tăng tính dẻo song không cần độ bóng 2B hoặc 2R

Cán nguội, nhiệt luyện, rửa axit, cán là bề mặt

Bóng hơn so với vẻ bề mặt 2D

2B

Có nhiều loại thép kết hợp trạng thái bề mặt khác nhau để bảo đảm tính chống ăn mòn tốt, bảo đảm độ bóng nhẵn và độ phẳng. Trạng thái bề mặt cũng còn vì bước gia công sau. Cán là có thể thực hiện bằng kéo phẳng.

Cán nguội, ủ sáng bề mặt^b

Nhẵn bóng, sáng phản chiếu gương

2R

Bóng hơn, sáng hơn so với 2B cũng kết hợp trạng thái bề mặt cho quá trình gia công sau.

Về bề mặt đặc biết

Mài ^c

Xem lời phụ chú ^d

1G

Cấp độ hạt mài hoặc độ nhám bề mặt cần được nói rõ. Thớ mài chỉ một hướng, độ sáng mặt gương không thật tốt.

CHÚ THÍCH: Đối với tất cả các thép, hoàn toàn không có quá trình gia công tiếp và hoàn thiện bề mặt là tiện dụng

^a Chữ số đầu tiên 1 = cán nóng, 2 = cán nguội.

^b Có thể cán là bề mặt

_c Chỉ mài một mặt, ngoại trừ có thỏa thuận khác khi thương thảo và đặt hàng

^d Giữa mỗi loại vẻ bề mặt, các đặc trưng bề mặt có thể thay đổi và có nhiều yêu cầu được quy định có thể cần phải có sự thỏa thuận giữa người sản xuất và khách hàng (ví dụ cấp độ hạt mài hoặc độ nhám bề mặt)

Dạng gia công thêm

Chất lượng bề mặt

Ký hiệu ^a sản phẩm dẹt

Ghi chú

Thanh dài, đoạn

Dây

Sợi

Phôi rèn

Tạo hình nóng

Tạo hình nóng, không nhiệt luyện, không tẩy oxit

Bề mặt phủ oxit (nếu cần có mài điểm)

3U

3U

-

-

3U: Thích hợp cho các sản phẩm tiếp tục tạo hình nóng. Đối với bản thành phẩm có thể quy định mài các mặt sườn bên

Tạo hình nóng, nhiệt luyện^b, không tẩy vảy oxit

Bề mặt phủ oxit (có mài điểm nếu thấy cần thiết)

3C

3C

-

5C

3C: Thích hợp cho các sản phẩm sẽ có quá trình gia công thêm. Đối với bán thành phẩm có thể quy định mài các mặt sàn bên

Tạo hình nóng, nhiệt luyện^b, làm sạch vảy oxit bằng cơ học

Phần lớn bề mặt sạch vảy oxit (song vẫn còn một số điểm tối )

3E

3E

-

5E

3E: Dạng làm sạch vảy oxit bằng cơ học ví dụ: mài, bóc vỏ hoặc phun bi, do người sản xuất quyết định, ngoại trừ có sự thỏa thuận khác. Thích hợp đối với sản phẩm sẽ có quá trình gia công thêm

Tạo hình nóng, nhiệt luyện^b, gia công cơ khí thô (lột vỏ hoặc tiện thô)

Sạch vảy oxit

3D

3D

-

5D

3D: Dung sai ≥ IT 14 ^d,e

Tạo hình nóng, nhiệt luyện^b, gia công cơ khí thô (lột vỏ hoặc tiện thô)

Bề mặt kim loại sạch

3X

-

-

5X

3X: Dung sai ≥ IT 12 ^d,e

Gia công nguội

Nhiệt luyện^b, làm sạch vảy oxit bằng cơ học hoặc hóa học, gia công nguội^c

Nhẵn bóng và sáng Thực tế nhẵn bóng hơn bề mặt 3E, 3D hoặc 3X

4H

-

-

-

4H: Sản phẩm tạo hình bằng vuốt nguội sau đó không có nhiệt luyện, độ bền kéo thực tế được tăng lên, hiện tượng này đặc biết rõ đối với tổ chức austenit, mức hóa bền phụ thuộc vào mức độ biến dạng.

Dung sai IT 9 đến IT 11 ^d,e

Gia công nguội, nhiệt luyện^b, rửa axit (bề mặt thụ động hóa)

Nhẵn bóng hơn và sáng hơn so với bề mặt 3E hoặc 3D

4D

-

4D

-

4D: Trạng thái bề mặt cho tính dẻo tốt (chồn nguội)

Nhiệt luyện^b, cắt gọt, làm bóng bằng cơ học

Nhẵn bóng hơn và sáng hơn so với bề mặt 3D, 3E hoặc 3X

4B

-

-

-

4B: Hoàn thành trước dung sai ISO Dung sai IT 9 đến 11 ^d,e

Làm sạch vảy oxit bằng cơ học hoặc hóa học, gia công nguội, ủ sáng bề mặt hoặc ủ sáng và cán nhẹ

Bóng hơn và sáng hơn so với vẻ bề mặt 3D

-

-

4R

-

4R: Đặc biệt thích hợp đối với mài, đánh bóng và chải phớt.

Hoàn thiện bề mặt đặc biệt

Mài vô tâm

Bề mặt đồng nhất như nhau. Kiểu và mức độ mài phải thỏa thuận

3G hoặc 4G

-

-

-

3G hoặc 4G: Độ nhám bề mặt cần phải chỉ rõ. Dạng bề mặt nhằm thỏa mãn dung sai ISO. Thông thường thu được từ thép có bề mặt 3E, 3D, 4H hoặc 4B. Dung sai ≤ IT 8 ^d,e

Đánh bóng

Bóng hơn và sáng hơn so với bề mặt 3G hoặc 4G. Kiểu và mức độ đánh bóng cần thỏa thuận

3P

hoặc

4P

3P

4P

-

3P hoặc 4P: Độ nhám bề mặt cần phải chỉ rõ dạng bề mặt thỏa mãn dung sai ISO. Thông thường thu được từ thép có bề mặt 3E, 3D, 4G, 4H, 4B

Dung sai ≤ IT 11 ^d,e

CHÚ THÍCH: Tất cả các gia công thêm và chất lượng bề mặt là tiện dụng cho tất cả các thép

^a Chữ số đầu 3 = tạo hình nóng, 4 = gia công nguội, 5 = rèn.

^b Đối với thép ferit và austenit, nhiệt luyện có thể bỏ qua nếu như trạng thái sau tạo hình nóng và làm nguội sau đó thu được các tính chất cơ học đáp ứng các yêu cầu quy định.

^c Dạng gia công nguội, ví dụ: vuốt nguội, tiện hoặc mài vô tâm, do người sản xuất quyết định, cung cấp các yêu cầu liên quan dung sai kích thước và độ nhám bề mặt được quan tâm.

_d Chú thích, IT = dung sai quốc tế xác định theo TCVN 2244( ISO 286-1) và trong tiêu chuẩn dung sai kích thước khác.

^e Quy định dung sai của các khoảng cho phép phải thỏa thuận khi thương thảo và đặt hàng.

Mác thép

Độ dày^a

t

Sản phẩm dạng tấm

mm

lớn nhất

Nhiệt luyện^b

Độ cứng^c,d

HB

lớn nhất

Giới hạn chảy quy ước ^e

Rp0,2    Rp1,0

MPa*

nhỏ nhất

Giới hạn bền kéo

Rm

MPa*

Độ giãn dài tương đối sau phá hủy ^f

A80

STT

Tên gọi

0,5 £ t < 3

%

nhỏ nhất

(lg. + tr.)

3 £ t

%

nhỏ nhất lg.

%

nhỏ nhất tr.

Thép ferit

1

X2CrTi12

0,5 £ t £ 12

+A

-

210

-

380 đến 560

25

25

25

2

X6Cr13

0,5 £ t £ 12

+A

197

230

-

400 đến 630

18

20

18

3

X10CrAlSi13

0,5 £ t £ 12

+A

192

250

-

450 đến 650

13

15

15

4

X6Cr17

0,5 £ t £ 12

+A

197

250

-

430 đến 630

18

20

18

5

X10CrAlSi18

0,5 £ t £ 12

+A

212

270

-

500 đến 700

13

15

15

6

X10CrAlSi25

0,5 £ t £ 12

+A

223

280

-

520 đến 720

13

15

15

7

X15CrN26

0,5 £ t £ 12

+A

212

280

-

500 đến 700

13

15

15

8

X2CrTiNb18

0,5 £ t £ 12

+A

-

230

-

430 đến 630

18

18

18

9

X3CrTi17

0,5 £ t £ 12

+A

-

230

-

420 đến 600

23

23

23

Thép austenit

10

X7CrNi18-9

0,5 £ t £ 75

+AT

192

195

230

500 đến 700

37

40

11

X7CrNiTi18-10

0,5 £ t £ 75

+AT

215

190

230

500 đến 720

40

40

12

X7CrNiNb18-10

0,5 £ t £ 75

+AT

192

205

240

510 đến 710

28

30

13

X15CrNiSi20-12

0,5 £ t £ 75

+AT

223

230

270

550 đến 750

28

30

14

X7CrNiSiNCe21-11

0,5 £ t £ 75

+AT

210

310

345

650 đến 850

37

40

15

X12CrNi23-13

0,5 £ t £ 75

+AT

192

210

250

500 đến 700

33

35

16

X8CrNi25-21

0,5 £ t £ 75

+AT

192

210

250

500 đến 700

33

35

17

X8NiCrAlTi32-21

0,5 £ t £ 75

+AT

192

170

210

450 đến 680

28

30

18

X6CrNiSiNCe19-10

0,5 £ t £ 75

+AT

210

290

330

600 đến 800

30

40

19

X6NiCrSiNCe35-25

0,5 £ t £ 75

+AT

210

300

340

650 đến 850

40

40

lg.: dọc phương cán

tr.: ngang vuông góc với phương cán

^a Đối với các chiều dày khác, các tính chất cơ học này phải thỏa thuận.

^b +A = Ủ, +AT = Ủ dung dịch rắn hóa (xem Bảng B.1).

^c Chỉ có tính định hướng.

^d Đối với vật liệu mỏng có thể sử dụng thép thử độ cứng HRB hoặc HV theo thỏa thuận giữa khách hàng và người sản xuất khi không thể thử độ cứng HB .

^e Phải xác định giá trị tối thiểu R_p0,2, ngoại trừ trường hợp thép austenit phải có thỏa thuận giữa khách hàng và người sản xuất, khi đó sẽ xác định giá trị tối thiểu R_p1,0 thay thế cho việc xác định R_p0,2.

^f Trong trường hợp thép ferit và austenit, đối với sản phẩm tấm phẳng có độ dày t ³ 3 mm các giá trị này có hiệu lực đối với mẫu thử có độ dài cữ L₀ = 5,65; khi độ dày 0,5 £ t < 3 mm, các giá trị này có hiệu lực với cả hai loại mẫu thử được quy định trong TCVN 197(ISO 6892).

* 1 MPa = 1 N/mm².